در توضیـح معنای ایـن دعــا می توان گفت : آنچه قــرآن کریــم ، روایــات آل محمـــد صلّی الله علیه و آله و سلَّم و مکاشفـات اهل یقیـن بـر آن گواهــی می دهــد این است کـه دنیـــا ســرای فــریـب بـوده و آنچــه در آن اســت آنگونـه نــیست کـه دیــده مــی شــود .
بلکــه صفــات موجــودات ایـن عالـــم که دیــده یــا حــس مـــی گـردد ، نظیــر منظره ای است کـه از سـراب دیــده مـی شود ؛ و مـاهــیت آن آنگــونه کــه دیــده مـی شود نیســت ؛ و به همیــن چهـت آن را ســرای فـریــب نامیــده اند . و اگر قبـول ایـن مطلــب بــرای کسـی سخـت باشد بـاید از خــود بپرسد که آیــا خـطای حـس را قبــول داری ؟ و در صـورت قبـول کـردن خــطای حـس از خـود بپرسد چـه فـرقی بیـن خطای حـس و عـدم خطای حـس وجود دارد و در صورتی که بیــن آنهـا فـرقی وجـود نـداشـت
باید بگوییم : ممکن است در جایی که فکر می کنیم حس خطا نداشته ، خطا داشته باشد . و وقتی امکـان خطا در تمامی حواس ثابت شد ، وقوع خطای حواس با روایاتی که به این مطلـب تصریـح می کند ثابت می گردد .
تعدادی از این روایات دل بـر سخن گفتــن ، باغ و نعمتهاست که باز هم حس آن را انکـار می کنــد . و تعدادی از آنها درباره حالتهای قبـر که عبارتنـد از ایستـادن ، فریــاد زدن ، آتــش ، سخــن گفتن ، بــاغ و نعمتــهاست کــه بــاز هــم حـس آن را انکـــار می کند . و تعدادی ، دال بـر وجـود فـرشتگــان و دخـل و تصـرف آنهـا در ایـن عالـم هستند . و تعدادی دلالـت می کنند بـر ایـن کـه روزی تمــام مخلوقــاتی که در ایــن عالــم اسـت ، از قبیل جمـاد و نبــات و حیـوان از عالـم ملکـوت مـی آید . و تمامـی این روایـات دال بر وجـود چیزهــایـی زیـاد و عوالــم بسیــاری هستنــد کــه حـس آن را انکــار می کنــد .
به هر صورت این عـالــم ســرای فــریـــب نامیـده می شود چون با شکلهایـی که حقیقـتی نداشته و با حقایـقی که شکلـی نـدارد اهـل خـود را فریــب می دهــد . ذاتیــات آن مانند اعـراض و واقعیتهای خارجـی آن مـاننــد سـراب اسـت . چیزهـایـی که در آن ثابــت دیـده مـی شـوند در واقـع غیـر ثابــت و چیزهایــی که اهــل دنیـــا دربــارۀ حقیقتهای آن مـی گوینــد و اوصــافی کــه بـرای آن ذکـر مـی کنند واقعیتــی ندارنـــد . و هــر چیزی که به اقتــضای ایــن عــالم بوجــود می آید در غــیر این عالــم حکــم بــه محـال بـودن واقعیــت آن می نمایند .
و هــر چـه در آن اسـت فـریــب ، تـَوَهُــم و خیـــال است . و مـؤمنــی کــه حجــاب ناسـوت از دیـدگانـــش برداشته شــد ، ماهیــت اشیاء همانگونــه کــه هســت بـرای او جلــوه گر خواهد شد . و از بیــن رفتــن حجاب « تـجـافـی عـن دارالغــرور ؛ آرام نگرفتن در سرای فریب » و آشکــار شــدن حقایــق « انـابــة الـی الخلــود؛ بازگشـت بــه ســرای جــاویــد » نامیده می شود .
{ تــرجـیـــح جـانـب امیـدواری بـر نـاامیــدی در چنیــن اوقــاتــی }
در چنین اوقاتی که خداوند در آن بیــش از ســایـر اوقــات درهـای رحمــت خـود را بـاز نمــوده ، بندگـــان را تشویــق بـه ذکــر ، عـبـادت و دعــای خــود نمــوده و الطــاف خــاص خــود را بــرای آنـان تـضمیــن نـمــودهو الـطاف خــاص خــود را بــرای آنان تضمـــین نمــوده است بنــده مراقــب بایــد جهــت امیــدواری را بیشتر در نظــر گرفتــه و دستهــای آرزوی خــود را به طــرف کــرم خــداوند و بخششهــای فــراوان او دراز کنــد .
ولــی شیــطان در ایــن اوقــات اصـرار در ترجیــح در تـرجیـــح جهــت تــرس و نـاامیــدی دارد تـا بـدیــن وسیلــه مــانع عمـل بندگــان گــردد .
