چنانچه قبلاً اشاره کردیم ، دیدن شب قدر بمعنی کشف وقایعی است که  در این شب اتفاق می افتد . یعنی فرود آمدن مطالب مهم بر زمین ؛ همانگونه که برای امام عصر علیه السلام در این شب آشکار می گردد .توضیح مطلب این که : خداوند متعال بین عالم ارواح و عالَم اجسام عالمی بنام عالم مثال و برزخ دارد . عالمی که بین این دو عالم است . نه مانند اجسام تنگ و تاریک و نه مانند ارواح وسیـع و روشـن است . زیرا عالـم ارواح عـاری از کدورت ماده و تنگی شکل و اندازه بوده و عالم اجسام در بنده ماده و شکل است و عالم مثال عاری از ماده ولی در بند صورت و اندازه است که خود مشتمل بر عالمهای زیادی است . و هر موجودی در عالم اجسام ، شکلهای مختلفی غیر از شکلی در عالم اجسام دارد در عالمهای مثال دارا می باشد . و هر موجودی در این عالم بعد از پیدایش در  دو عالم بعد از پیدایش در دو عالم اول ، بگونه ای که مناسب با آن دو عالم است ، بوجود می آید . بلکه منشأ هر موجودی درعالم مثال از گنجینه های خداوند است که در سوره مبارکه حجر آیه 21 به آن اشاره شده است : « چیزی نیست مگر این که گنجینه های او نزد ماست . » و هر جسم   یا حسیّی در این عالم مثال از عالم مثال و توسط فرشتگان خداوند بهره می گیرد .

روایات دال بر این است که مقدار ارزاق موجودات این عالم و اجلهای آنان ، در شب قدر بر زمین نازل می شود . و این مطلب برای خلیفۀ خداوند در این شب آشکار می گردد و هویدا شدن نزول این مطلب مهم ، توسط فرشتگان برای او ، دیدن شب قدر نامیده می شود . و لذت این آشکار شدن و دیدن نزول این مطلب مهم و فرود آمدن فرشتگان را فقط اهل آن درک می کنند و شاید ملکوت آسمانهاو زمین که ابراهیم خلیل آن را دید از همین قبیل باشد .          

هر انسانی نصیب کاملی از این عالمها دارد که مخصوص به خود اوست ؛ ولی بیشتر مردم از عالمهای مثالی خود غافل بوده و از غفلت خود نیز غافــل هستند ، و همینطور نسبت به عالـَمهای روحانی خود ؛ مگر کسانی که خداوند با اعطای معرفتِ نفـس به آنان بر آنان منت گذاشته است . معرفت عالم مثال از راه معرفت نفس می باشد . زیرا روح حقیقت نفس است . بنابراین کسی که حجاب اده از روی روح و نفسش برداشته شود و نفسش برداشته شود و نفس خود را در عالم مثال مجرد از آن ببیند ، می تواند به راحتی ، به حقیقت روح خود که مجرد از شکل است ، نیز منتقل شود .

و این شناخت همان است که در این فرمایش پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم آمده است : « کسـی کـه خـود را شناخــت ، پروردگـار خـود را شناختــه اســت .» و وجه ارتباط شناخت نفـس با معرفـت پروردگار را نمی داند مگر کسی که به این شناخت رسیده باشد . برای برطرف کردن انکار و استبعاد درک شب قدر برای عالمین عابد ، و ایجاد شوق برای رسیدن به آن همین مقدار بیان کافی است .